‘Dit is echt letterlijk mijn nachtmerrie’, krijs ik uit. Op een Franse boerencamping zit ik in kleermakerszit in het gras af te wassen. Handen in het warme sop, uitzicht op de bergen en een tentje achter me. Er is net een buitje gevallen en buienradar had helpen plannen. Het bord was precies leeg bij de eerste druppen. Voor het losbarst kropen we de tent in. De vuile vaat lieten we in het gras vast even voorspoelen door de regen. Best een rustgevend tafereeltje. Tot ik op iets zwarts en glibberigs in het afwaswater stuit. Maar of dit nu letterlijk of figuurlijk mijn nachtmerrie was?
De termen letterlijk en figuurlijk zijn best handig in de Nederlandse taal. Je kan een hoop miscommunicatie voorkomen door nog even te benadrukken of je iets echt of spreekwoordelijk bedoelt. Mijn vuile vaat was tijdens de bui letterlijk in een naaktslakken-walhalla veranderd. De pasta met rode saus ging er goed in, de vruchtenyoghurt die nog op de lepel zat was als een waar feestmaal voor de zwarte gluiperds. Maar de afgelopen tijd signaleer ik iets dat de taal er niet gemakkelijker op maakt. Ik heb namelijk nog nooit echt gedroomd over naaktslakken in mijn afwaswater. Het woord letterlijk gebruiken we steeds vaker als we willen benadrukken dat iets figuurlijk is. Ik gilde dus onterecht dat ik letterlijk in mijn nachtmerrie was beland.
Toch was dit het eerste wat in mij opkwam toen ik de naaktslakken door het water voelde slijmen. En wat probeerde ik laatst eigenlijk duidelijk te maken toen ik bij de bakker zei dat alle taartjes er zo lekker uitzagen dat ik ze letterlijk allemaal wel wilde kopen? Wat moet ik met 63 gebakjes thuis? Ik bedoelde dit hartstikke figuurlijk. En wat bedoelde die collega toen ik haar hoorde praten over dat die ene vergadering letterlijk doodvermoeiend was geweest?
Laten we het woord letterlijk niet langer misbruiken om een figuurlijke betekenis van een uitdrukking te versterken. Gelukkig biedt de afwas een uitstekende gelegenheid om over dit soort onderwerpen te filosoferen. De volgende keer dan graag zonder badderende naaktslakken die een massage van mijn afwasborstel krijgen. Letterlijk.
Nog geen reacties